Яруунынгаа
түрүү хүнүүдэй нэгэн болохо Чимит-Цырен Доржиевич Дымчиков олон жэлдэ
комсомолой, партиин ударидаха ажалда хүдэлһэн, Эгэтын_Адагай “Победа” колхозой
түрүүлэгшээр амжалтатайгаар хүдэлжэ, наһанайнгаа амаралтада гараһан юм. Нютагай
хүгжэлтэдэ ехэхэн хубитаяа оруулһан, амаралтада гараадшье Эгэтын-Адагай һомоной
түрүүлэгшээр хүдэлжэ, залуу мэргэжэлтэдтэ заабари һургаал хэһэн хүн.
Чимит
Доржиевичай хүндэ хүшэр ажалдань ба ажабайдалдань хододоо түшэлгэ боложо,
хубитаяа оруулһан наһанайнь хани нүхэр, найман үхибүүдэйнь эхэ Бальжима
Шираповна тухай бэшэхэеэ һананаб.
Нютагай
зондо хүндэтэй, энэрхы һайхан сэдьхэлтэй, түбшэн даруу зантай Бальжима
Шираповна үлзы һайхан Үльдэргэ тоонто нютагтай, 1937 ондо зунай һайхан сагта
Ширабай Доржо эсэгэтэй, Доржын Мэдэгмаа эхэтэй, дахажа ябаха Дамба гэжэ ахайтай
энэ дэлхэйдэ мүндэлөө бэлэй. Дамба ахаһаа түрүүн гараһан Цырен ахайтай ба
Сэржэн эгэшэтэй байгаа.
Бальжима
Шираповна бага балшар наһандаа үншэржэ, арбатай байхадаа эсэгэһээ, 7 наһандаа
эхэһээ гээгдэжэ, Дамба ахаяа дахажа ябаа.
Һургуулида
һурахадаа Баруун-Үльдэргэдэ ажаһуудаг эхынгээ аха, Дамба нагасындаа басаганиинь
боложо ошоһон. Дамба нагасаниинь үхибүүгүй байһан, Сандак дүүгэйхиһээ Цырен
хүбүү үргэжэ абаһан юм. Цырен, Бальжима хоер Доржын Дамбын үхибүүд боложо,
сугтаа өөдөө болоһон гээшэ. Бальжима басаган Зүүн-Үльдэргэдэ арбадахи класс
дүүргэһэнэйнгөө удаа Улаан-Үдын хүдөө ажахын техникумэй оюутан болоо. Зоотехник
мэргэжэлтэй боложо, Ширингидэ түбхинэһэн Дамба ахайндаа ошожо, ажалайнгаа
намтар эхилээ. Инаг дураараа наһанайнгаа хани нүхэр Чимит-Цырентэй айл аймаг
боложо, үри хүүгэдтэй боложо, эхэнэр түрэһэн жаргалаа эдлээ бэлэй. “Һайн
нүхэртэй боложо, Бальжимынгаа түбхинэхэдэ барлабабди даа, бидэ олон үхибүүдтэй
дээрэһээ ехэ туһалаа үгы гээшэбди” гэжэ Сандак нагасатанайнь хөөрэлдэхые дуулаһан
байнаб.
Бальжима
Шираповна зоотехнигоор хүдэлөө. Эгэтын-Адагай хүүгэдэй сэсэрлигтэ олон жэлдэ
даагшаар хүдэлжэ, наһанайнгаа амаралтада гараа. Ажалда ехэ оролдосотой, сугтаа
хүдэлһэн зондоо ехэ хүндэтэй. Хүн зондо сула туһалха гэжэ оролдодог,
энеэбхилһэн, ехэ урин налгай юм. Иимэ һайхан сэдьхэлтэй хүнэй үхибүүдшье һайн һайхан,
жаргалтай ябана, ябаханшье лаб.
Чимит Доржиевичтан олон нютагта ажаһууһан:
Тэлэмбэдэ, Гундэдэ, Шэрэнгидэ, Нарһатада ба һүүлдэнь Эгэтын-Адагта. Тэрэ үеын
байдалаар, партиин уряалаар (нютаг урилжа хүдэлгэдэг байгаа) хэдэн нютагта
байһан байна. Чимит Доржиевичтан найман үхибүүдтэй боложо, үри хүүгэдээр тэгшэ,
үнэр баян айлайхи жаргалтай ажаһуугаа. Чимит Доржиевич ехэ оюун бэлигтэй, ехэ
дууша хүн байгаа. “Наһанайм намар” гэжэ дуун соогоо инаг нүхэр Бальжима
Шираповнагаа энхэрэн дурдана:
“Наһанайм намар ерээл даа
Наһанайм нүхэр хайратайл.
Абынгаа угы залгаһан
Аша зээнэрни хайратайл”.
Угаа
үргэжэлүүлхэ 4 хүбүүдынь, 4 басагадынь булта һургуули һудартай түбхинэнхэй, 11
аша зээнэрынь ургажа байна.
Хүнэй
наһанай мүнхэ бэшэнь харамтай… Чимит Доржиевичай алтан дэлхэйһээ хахасан
мордоһоор тэбхэр нэгэ жэл боложо, 2005 оной май һарада хани нүхэрынь Бальжима
Шираповна үхибүүдтэеэ тэмдэглэжэ, сангарил хуруулжа ехэ бурханай ном уншуулаа һэн. Нютагайнь хүн зон, түрэл
гаралынь холо ойроһоо олоороо сугларжа, Чимит Доржиевичай гэрэлтэ дурасхаалда,
халуун үгэнүүдээр дурдан хэлэгдээ. Энэ юртэмсын хогоосон байдал иимэл гүб даа.
Олоной эсэгэ үри бэеынгээ жаргал хаража ябаха талаан үгынь харамтай. Бальжима
абгайдаа ба үри хүүгэдтэнь элүүр энхые, буянтай бурхантай, ута наһатай,
жаргалтай булта ябахые хүсэнэб.
2005 он
Ц-Д.С.Доржиева
“Элдин тоонто Үльдэргэм” гэжэ номһоо
Комментариев нет:
Отправить комментарий